İlk kere 1856’da Avustralya’nın Melbourne kentinde taş duvar ustaları ve inşaat çalışanları ağır çalışma müddetinin günlük 8 saate düşürülmesi talebinde bulunarak iş bıraktı. Çalışanlar, taleplerini lisana getirmek için 21 Nisan’da 1856’da Melbourne Üniversitesi’nden Parlamento Konutu’na kadar yürüdü.
ÇALIŞMA SAATLERİNİN AZALTILMASINI İSTEDİLER
Avustralya’nın akabinde ABD’deki emekçiler de patronlardan 1884’te çalışma saatlerinin azaltılması talebinde bulundu. ABD’de günlük çalışma mühletinin 12 saatten 8 saate indirilmesi için başlatılan gayret, 1886’da kitlesel grevlerle yaygınlaşıp global bir nitelik kazandı. Milletlerarası Emekçi Kardeşliği Teşkilatının 1889’daki Paris Kongresi’nde, yılın bir gününün dayanışma maksadıyla emekçilerin ortak bayramı ilan edilmesi kararlaştırıldı. ABD’li sendikacıların önerisi üzerine o gün “1 Mayıs” olarak belirlendi. O tarihten itibaren 1 Mayıs, dünyanın dört bir yanında “Emek Bayramı”, “İşçi Bayramı” ve “1 Mayıs Bayramı” üzere isimlerle kutlanmaya başlandı.
İLK RESMİ KUTLAMA 1923’TE YAPILDI
Osmanlı’da 1 Mayıs birinci sefer 1911’de Selanik’teki tütün, pamuk ve liman çalışanlarınca kutlandı. İstanbul’daki birinci kutlama ise 1912 yılında yapıldı. Osmanlı’nın akabinde, Cumhuriyet döneminde Sovyetler Birliği ile dostluk bağı çerçevesinde 1 Mayıs 1922’de Ankara’da Personel Bayramı olarak kutlandı. Resmi olarak kutlanması ise birinci kere 1 Mayıs 1923 yılında oldu.
1977 YILINDAKİ OLAYLARDA 37 KİŞİ ÖMRÜNÜ YİTİRDİ
Taksim Meydanı’nda 1977’de düzenlenen 1 Mayıs programında, DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler’in konuşması sırasında meydandakilere ateş açılması sonucu 37 kişi hayatını yitirirdi, yüzlerce kişi yaralandı. Bu olay da münasebet gösterilerek 12 Eylül askeri darbesinin akabinde 1 Mayıs, bayram olmaktan çıkarıldı ve kutlanması yasaklandı. Darbecilerin resmi tatil olmaktan çıkardığı 1 Mayıs, yıllar sonra 2009’da “Emek ve Dayanışma Günü” ismiyle tekrar resmi tatil ilan edilerek, coşkuyla kutlanmaya başlandı.
TAKSİM’DE TEDBİR ALINDI
Üzerine marşlar bestelenen, kitaplar yazılan, sinema sinemaları çekilen 1 Mayıs, çalışanların sorun ve taleplerinin gündeme getirildiği en özel gün olma niteliği de taşıyor. Son yıllarda tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de Kovid-19 salgını gölgesinde kutlanan 1 Mayıs, bu yıl sendikalarca farklı kentlerde kitlesel olarak kutlanacak.
TÜRK-İŞ ADANA’DA, HAK-İŞ KAHRAMANMARAŞ’TA OLACAK
TÜRK-İŞ, sarsıntı felaketine dikkati çekmek için Adana’da program düzenleyecek. Programın ana sloganları “Türkiye işçilerin omuzlarında yine ayağa kalkacak” ve “Yaralar Birlikte Sarılacak” olacak. HAK-İŞ’in, 6 Şubat sarsıntılarının merkez üssü Kahramanmaraş’ta düzenleyeceği 1 Mayıs programında, çalışma hayatının sorun ve talepleri lisana getirilecek.
MALTEPE’DE MİTİNG YAPILACAK
DİSK ve KESK ise 1 Mayıs’ı birlikte kutlama geleneğini sürdürecek. İki konfederasyon, meslek örgütü ve sivil toplum kuruluşlarıyla 1 Mayıs’ta İstanbul Maltepe Miting Alanı’nda olacak.
100 PERSONELDEN 14’Ü SENDİKALI
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığının iş kollarındaki emekçi ve sendikaların üye sayılarına ait Ocak 2023 istatistiğine nazaran, Türkiye’de 16 milyon 163 bin 549 emekçiden 2 milyon 330 bin 988’i sendika üyesi. Bu sayılara nazaran çalışanlarda sendikalaşma oranı yüzde 14,42 seviyesinde. Türk Metal Sendikası, sahip olduğu 258 bin 928 üyeyle tüm emekçi sendikaları ortasında birinci sırada yer aldı. Türk Metal’i 256 bin 625 üyeyle Hizmet-İş Sendikası, 199 bin 587 üyeyle Öz Sağlık-İş Sendikası takip etti.