ABD Dışişleri Bakanlığından AA muhabirine yapılan yazılı açıklamada, “Rusya, Yeni START Antlaşması kapsamında kendi topraklarındaki kontrol faaliyetlerine müsaade verme yükümlülüğüne uymuyor. Rusya’nın teftiş faaliyetlerini reddetmesi, ABD’nin antlaşma kapsamındaki değerli haklarını kullanmasını engelliyor ve ABD-Rusya nükleer silah denetiminin uygulanabilirliğini tehdit ediyor.” sözlerine yer verildi.
Açıklamada, ayrıyeten Moskova’nın antlaşma kapsamındaki takvime uygun olarak İkili İstişare Komitesinin toplantısına katılma yükümlülüğünü de yerine getirmediği belirtildi.
Rusya’nın antlaşmaya uymak üzere geri dönmesinin açık bir yolu olduğu vurgulanan açıklamada, “Tek yapması gereken Yeni START Antlaşması kapsamında yıllardır yaptığı üzere topraklarında kontrol faaliyetlerine müsaade vermesi ve İkili Müracaat Komitesinin bir oturumuna katılmasıdır.” değerlendirmesi yapıldı.
Açıklamada, Rus müfettişlerin ABD’ye seyahat etmeleri ve nükleer konusunda teftiş yapmalarını engelleyen hiçbir şey olmadığı kaydedilerek, Yeni START Antlaşmasının hala ABD’nin ulusal güvenlik çıkarları için kıymetli olduğu belirtildi.
ABD’nin Rusya ile 5 Şubat 2021’de antlaşmayı 5 yıllığına uzattığı hatırlatılan açıklamada, şu sözlere yer verildi:
“Antlaşmanın bir istikrar ve öngörülebilirlik aracı olarak kalmasını sağlamak için Rusya, yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmeli ve antlaşmaya uymalıdır. ABD nükleer silah denetimini, ülkesini, müttefiklerini ve global güvenliği güçlendirmenin vazgeçilmez bir yolu olarak görmeye devam ediyor.”
Gerilim vakitlerinde karşılıklı şeffaflığın değer arz ettiği belirtilen açıklamada, “ABD, Yeni START Antlaşması’nı tam olarak uygulamak için Rusya ile yapan bir biçimde çalışmaya hazır.” yorumu yapıldı.
YENİ START ANLAŞMASI
ABD’nin Sovyetler Birliği ile 1991’de, Rusya Federasyonu ile 1993’te imzaladığı Stratejik Silahların Azaltılması Antlaşmalarının (START 1 ve START 2) devamı olan Yeni START Antlaşması, Washington ve Moskova ortasında yürürlükteki son nükleer muahede olma özelliğini taşıyor.
2010 yılında imzalanan Yeni START Antlaşması, Rusya ve ABD’nin konuşlandırdığı stratejik nükleer savaş başlıklarının sayısını azamî 1550 ile sonlandırıyor. Antlaşma ayrıyeten rampaların ve nükleer kapasiteli ağır bombardıman uçaklarının sayısını 800 ile sonlandırıyor.
5 Şubat 2011’de yürürlüğe giren 10 yıllık antlaşmanın mühleti 5 Şubat 2021’de sona eriyordu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, anlaşmayı 5 yıllığına uzatma kararını 29 Ocak 2021’de imzalamıştı. ABD Başkanı Joe Biden de muahedeyi uzatma kararını 5 Şubat 2021’de bildirmişti. (AA)