T24 Haber Merkezi
TBMM Genel Kurulu, Cumhurbaşkanlığı ve bağlı kurumların 2025 yılı bütçesini görüşmek üzere toplandı. Genel Kurul’da, milletvekilleri ortasında, ‘Diyanet İşleri Başkanlığı’ ve ‘Aleviler’ ile ilgili tartışma çıktı.
TBMM Genel Kurulu, Cumhurbaşkanlığı ve ona bağlı kurumların 2025 yılı bütçelerini görüşmek üzere Meclis Başkanvekili Celal Adan başkanlığında toplandı. Genel Kurul’da bütçe ile ilgili söz alan İYİ Parti Küme Başkanvekili Turhan Çömez, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) başşehri Washington’daki yatırımları ile ilgili Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’a yönelttiği soru önergesini hatırlattı. Çömez, şöyle konuştu:
“Şimdi, Türkiye Diyanet Vakfı’nın Washington’da yaptığı yatırımlardan biraz kelam edeceğim. 100 milyon dolarlık bir yatırım yapılmış. Ek harcamalarla birlikte bugünün parasıyla TL olarak 4 milyar liradan bahsediyoruz. Nereye yapılmış bu? Washington’a, Beyaz Saray’ın tabanına yapılmış. Pekala, ne için yapılmış? Dini yaymak için yapılmış. İçerisindeki müştemilatta neler var? Türk hamamı var, görüyorsunuz, Anadolu’dan gitmiş mermerlerden yapılmış Türk hamamı var; inanılmaz paralar harcanmış. Bilemiyorum, hangi hedefi güttüler. Tam 11 tane harika villa var, her biri 4- 5 milyon dolar pahasında. Bunun yanında yüzme havuzları var; villalar var, tenis kortları var ve buna dair çok daha fazla yatırım da yapılmış. Oteller var mesela. Artık, bu büsbütün kontrol dışı ve Diyanetin 130 milyarlık bütçesinin dışında olan bir şey, Diyanet Vakfına ilişkin. Bu paraların nasıl toplandığının, nasıl harcandığının biz hesabını soramıyoruz.
‘O paraların nasıl toplandığını biliyorum ben’
Ancak bu yatırımı niçin eleştirdim? Bakın, Türkiye’de bu kadar önemli açlık ve sefalet varken, 4 milyar liralık bir yatırımdan bahsediyoruz. 2022 yılında bu yatırım 2,5 milyon dolar ziyan etmiş. Öte yandan, yalnızca 1 yıllık işçi masrafı 700 bin dolar. Yani buradaki işçi nasıl alınıyor, 2,5 milyon dolar niçin ziyan ediyor, burada hamamlar niçin var yani hamamın tanıtılması mıdır Diyanetin görevi; benim eleştirdiğim bu. Öte yandan, diyorsunuz ki, ‘2013 yılında yapıldı.’ O gün de küsurdu yani bugün eleştiriyorsak o gün de yapılanın kusur olduğunu eleştiriyoruz. Bir defa daha altını çizerek söylüyorum: Diyanetin yapacağı hizmetlerin ardındayız ancak bu hizmetlerin hakkaniyetli olması ve denetlenebilir olması çok değerli. Mesela, siz biliyor musunuz; bu binaları kim yaptı, ihale yapıldı mı, bu 100 milyon dolarlık yatırım nasıl yapıldı? O paraların nasıl toplandığını biliyorum ben.”
‘Diyanet İşleri ile ilgili her türlü palavra ve manipülasyon var’
Cumhurbaşkanlığı ve ona bağlı kurum ile kuruluşlar üzerine CHP, AK Parti, Saadet Partisi, İYİ Parti kümelerinin değerlendirmelerinin akabinde sıra MHP Grubu’na geldi. MHP Kümesi ismine kelam alan Ankara Milletvekili Yaşar Yıldırım, Diyanet Başkanlığı üzerinden İslam dinine akınlar yapıldığını vurgulayarak, şu değerlendirmede bulundu:
‘Alevilere oy potansiyeli gözüyle bakmıyoruz’
Ardından Yıldırım, Alevilerin başının tacı olduğunu ve Alevilerin seçim materyali haline getirilmemesi gerektiğini söyledi. Yıldırım, şunları söyledi:
“Biz yalnızca Alevileri senede bir gün, seçimde bir gün olarak da hatırlamıyoruz, onlara oy potansiyeli gözüyle de bakmıyoruz. Alevilerin inançlarını, Alevilerin geleneklerini de yaşatmaları gerekir. Dünyada İngiltere tarafından, Almanya tarafından üretilen bir şey var: Ali’siz Alevilik, İslam’ın dışında bir Alevilik. Alevilik, İslam’ın içindedir. Lübnan’da, Gazze’de, İsrail öldürürken Alevi Müslüman, Sünni Müslüman, Şii Müslüman diye bakmıyor; kesiyor, kesiyor. Onun için bizim Alevilere sahip çıkmamız gerekir. Çıkıyor muyuz? Çıkıyoruz. Yalnızca lafla Alevi’ye sahip çıkılmaz, kürsüden konuşmayla da Alevi’ye sahip çıkılmaz; gidin, Alevi’ye nasıl sahip çıkıldığını Hacıbektaş’ta görün. Alevi’ye bu türlü bakacaksınız; Alevi’ye yalnızca işkembeyikübradan, lazım olduğu vakit, ‘Oy ver’, ‘Ceketimi de asarım oy verirsiniz’ değil, biz Alevi’ye bu türlü bakıyoruz, kalıcı bakıyoruz; çadır kurmuyoruz Hacıbektaş’a, Hacıbektaş’a yatırım yapıyoruz, insanımızı kucaklıyoruz.”
‘Diyanet İşleri Başkanlığına partimizin olumsuz görüş verip yıpratması imkansız’
MHP Ankara Milletvekili Yaşar Yıldırım’ın açıklamaları üzerine kelam alan CHP Küme Başkanvekili Ali Becerikli Başarır, “Diyanet İşleri Başkanlığına partimizin rastgele bir formda olumsuz görüş verip yıpratması imkansız çünkü bu kurumu Gazi Mustafa Kemal Atatürk kurmuş. Diyanetin duruşu, Diyanet İşleri Başkanlığının verdiği görüşler, fetvalar, açıklamalar toplumu genellemeli ve toplumu, dini geliştirmeli, öne çıkarmalı, adalet demeli, israfa karşı çıkmalı. Artık, üzülerek bir şey söylemek istiyorum ki maalesef İslami makaleler ve araştırmalar da biz Avrupa’nın gerisindeysek burada bir sorun var. Bugün İngiltere, İsveç, İsviçre, Almanya araştırmalar yapıyor ve dünyayla paylaşıyor, birçok bilim adamı İngiltere’de. Halbuki bunu Türkiye yapmalı, Orta Doğu’ya ışık olmalı; bunu daima söylüyoruz” diye konuştu.
‘Aleviler cekete oy vermez’
Başarır, Alevilerle ilgili atılan hoş adımların da olduğunu ve teşekkür ettiğini söyledi. Başarır, şöyle devam etti:
“Üzülerek söylüyorum, bir ayrıştırma yapmak istemiyorum fakat sormak isterim: 81 vilayette kaç Alevi vali var? Milyonlarca Alevi yurttaşımız var. Kaç başsavcı var? Kaç emniyet müdürü var? Yok. Bu, bir tesadüf mü? Kimi mülakatlarda, birtakım imtihanlarda beşerler mezhebinden, isminden ötürü elenebiliyor. İşte bunu aşabilirsek, hakikaten inanca, mezhebe nazaran değil liyakata nazaran, bilgiye nazaran, akla nazaran valiyi, kaymakamı, emniyet müdürünü atayabilirsek ülkede çok şey düzelecektir. Şuna da üzüldüm, ‘Ceketimi koysam Aleviler oy verir’, vermez, Aleviler vermez, vermez, cekete oy vermez. Yeri geldiğinde en kıymetli yansıyı bize, partimize de verir, eleştiriyi lakin bu mevzuda hepimiz samimi olalım, ayrıştırmayalım. Bugün bir valinin bile Alevi kökenli olmaması aslında hepimizin ayıbı diyorum.”
‘Alevile belirli makam verilmediğini nereden biliyorsunuz’
CHP Küme Başkanvekili Ali Yetenekli Başarır’ın akabinde kelam alan MHP Küme Başkanvekili Filiz Kılıç, Aleviliğin bir mezhep olmadığını belirterek, “Alevilik bir mezhep değildir, bir yoldur. Bir de biz, nüfus sayımlarında ya da atamalarda, ‘Siz Alevi misiniz, Sünni misiniz?’ diye sormuyoruz. Yani bunu nereden biliyorsunuz, Alevilerin muhakkak bir yere getirilmediğini, aşikâr bir makam verilmediğini? Onu da merak ettiğim için sizlere soruyorum. Sayın Yaşar Bey de şu anda Diyanetle ilgili mevcut olan durumu bize aktardı ve asla, burada sizi rahatsız edecek bir durum da kelam konusu olmadı. Zati siz de büyük bir çoğunluğuna katıldığınız, hakkını verdiniz” değerlendirmesinde bulundu.
‘Alevi inancına sahip valimiz yok’
MHP Küme Başkanvekili Filiz Kılıç’ın akabinde kelam alan CHP Küme Başkanvekili Ali Uzman Başarır, “81 tane ilimiz var. Nüfus sayımında ya da rastgele bir biçimde Alevi- Sünni buna bakılmadığını ben de biliyorum. Bakılmaması gerektiğine de inanıyorum ancak siz bana şunu söyleyebilir misiniz? Uzun yıllardır beri 81 vilayetten birinde neden Alevi inancına sahip bir valimiz yok ya da başsavcılardan yok. Antalya’yı, Mersin’i, Adana’yı, Hatay’ı, Bursa’yı, İstanbul’u, Ankara’yı; uzun müddetten beri valileri biliyoruz, bu ülkede yaşıyoruz. Her gittiğim yerde valiyle konuşuyorum, sohbet de ediyorum, soruyorum. Bu hususta özel bir araştırma yapmıyorum lakin maalesef ki böyle” sözlerini kullandı.
Genel Kurul’da karşılıkla sataşmalar sürerken söz alan AK Parti Küme Başkanvekili Abdulhamit Gül, şunları söyledi:
“Bizim ortak birliğimiz, beraberliğimiz Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak hiç kimsenin dinine, inancına, mezhebine bakmadan 85 milyonu kuşatan bir anlayıştır. Hem hükümetimizin hem partimizin yaklaşımı bu biçimdedir ve inançlar önünde, niyetler önünde, Alevi vatandaşlarımızın da kendi kimliklerini söz etmekte yaşadığı zorlukları AK Parti hükümetleri periyodunda, Cumhur İttifakı olarak bizler ortadan kaldırdık. Herkesin kendi inancını kendi inandığı formda yaşaması ve inançlarının, kültürlerinin önündeki pürüzleri ortadan kaldırmak için hiçbir ayrımcılığa tabi tutmadan siyasetimizi ortaya koyduk. Biz Alevi’siyle, Sünni’siyle, Türk’üyle, Kürt’üyle, Arap’ıyla, Çerkez’iyle 85 milyon bu farklılıklarla zenginlik olduğumuzu bu zenginlikleri de bir ayrımcılık olarak görmeden, gerek kamu çalışmalarında gerekse öteki faaliyetlerde kimliğine, kanısına, inancına bakmadan herkesi Türkiye Cumhuriyeti’nin onurlu ve eşit vatandaşı olarak görüyoruz.”
‘Alevilerin inancı kabul edilmiyor’
AK Parti Küme Başkanvekili Abdulhamit Gül’ün akabinde söz alan DEM Parti Küme Başkanvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit, şunları söyledi:
“Mevkidaşım Abdulhamit Liderin sahiden görüşlerine katılmayı çok isterdim, kelamlar hoş ancak gerçekler ve pratikler ne yazık ki buna denk gelmiyor. Artık, bu ülkede yaşayan milyonlarca Alevi var, 20 milyondan fazla Alevi var ve halihazırda Alevilerin inancı kabul edilmiyor, hala bu ülkede cemevleri ibadethane olarak kabul edilmiyor, Aleviler hala dünya kadar sorun yaşıyor, bu ülkede AİHM kararına karşın zarurî din derslerinde Alevi çocukları asimile edilmeye devam ediliyor. En son olarak da Alevilerin cemevlerini ibadethane olarak kabul etmeyen AKP hükümeti cemevlerini götürdü, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı Alevi- Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı kurumunu kurdu ve oraya bağladı. Artık, burada lafla peynir gemisi yürümüyor. Öncelikle lafa bakıyoruz, bir de pratiğe bakıyoruz, ortada 180 derece fark olduğunu görüyoruz.”